Os yw Hawl Tramwy Cyhoeddus yn cyfuno golygfeydd arfordirol a mynyddoedd gwych, yn cwmpasu tir fferm, cymoedd coediog a nentydd byrlymus, yn darparu llwybr oddi ar y ffordd rhwng pentref arfordirol a phentref bach mewndirol ac, ar ben hyn oll, gyda chysylltiadau hanesyddol â pherson llenyddol, yna mae'n haeddu gofal. Mae'r llwybr dan sylw yn rhedeg o Lanon tuag at Pennant.
Yn cymryd yr her o wella’r seilwaith oedd rhai o fyfyrwyr gradd sylfaenol mewn Rheoli Cefn Gwlad a Chadwraeth bresennol Prifysgol Aberystwyth. O dan oruchwyliaeth y tiwtoriaid Geoff Oldrid a Ben Harper a gyda arweiniad gan Geidwad Hawliau Tramwy yr ardal, Gareth Owen, datblygodd y prosiect gan 10 o fyfyrwyr ail flwyddyn. Y prosiect oedd i roi giatiau yn lle dwy gamfa a gosod pont bren 8 metr dros nant fawr. Bu angen pob pâr o'r dwylo hynny i wneud y gwaith, gan roi cyfle gwych i genhedlaeth newydd ddysgu sgiliau cefn gwlad.
Gan ddechrau gydag ymweliadau safle i gynllunio'r prosiect, symudodd y myfyrwyr ymlaen i'r gweithdy i adeiladu'r gatiau mochyn pwrpasol. Mae disodli camfeydd gyda gatiau yn golygu y bydd mynediad yn haws i'r rhai sydd methu dringo camau uchel fel y rhai a ddefnyddir mewn camfa draddodiadol. Mae'r ateb syml hwn yn agor mwy o fynediad i gefn gwlad i'r rheiny â lefelau symudedd gwahanol ar unwaith.
Yn ogystal â'r giatiau, fe wnaeth y myfyrwyr adeiladu pont i gymryd lle'r camu cerrig a grybwyllwyd yn y datganiad diffiniol, a ddywedwyd i’r bardd Dylan Thomas groesi ar ei ffordd i un o'i dafarndai rheolaidd – y Central Hotel yn Llanon. Mae'r pwynt croesi hwn yn digwydd bod ar fferm Wernllaeth, y gellid dweud ei fod yn cyfieithu i Milk Wood.
Nid yw adeiladu pont o'r maint hwn mewn lleoliad mor anghysbell yn gamp hawdd, ac roedd angen sgaffaldiau ar y safle i ganiatáu adeiladu ategion newydd. Ni fyddai hyn wedi bod yn bosibl heb y tirfeddianwyr lleol a oedd yn garedig trwy ganiatáu mynediad ar draws caeau a storio deunyddiau mewn iardiau cyfagos.
Wrth siarad am y prosiect, eglurodd y Ceidwad Gareth Owen, “Roedd y gwaith hwn yn rhan o becyn o welliannau i lwybrau yn yr ardal, a bydd gan rai ohonynt gysylltiadau â Llwybr Arfordir Ceredigion. Mae tasgau eraill a gynlluniwyd ar gyfer y dyfodol yn cynnwys rhywfaint o waith draenio a wyneb ar ymylon lle mae'r llwybrau'n cael eu dyfrio'n rheolaidd.”
Mae'r prosiect penodol hwn wedi bod yn bosibl oherwydd cyllid grant Cynllun Hawliau Tramwy gan Lywodraeth Cymru i brynu'r deunyddiau, ac wrth gwrs, amser, sgil a brwdfrydedd grŵp o fyfyrwyr Prifysgol Aberystwyth.
Llun: (Chwith i'r dde) Myfyrwyr Prifysgol Aberystwyth Harry Samways, Ellen Smith, Emily Figgins, Libby Cox, Megan Gallant, Wenonah Waite, Paddy Bolster, Tom Corrigan, Dan Hersee a Ruairidh MacKay.
18/05/2018