‘Hwylio draw i’r Bandstand!’ oedd y cri ar Bromenâd Aberystwyth wrth i swyddfa archifau'r sir, Archifdy Ceredigion, gynnal amrywiaeth o ddigwyddiadau arbennig ar thema forwrol yn y Bandstand i ddathlu wythnos Archwilio eich Archif o 19 i 23 Tachwedd.
Mae wythnos Archwilio eich Archif yn ddigwyddiad blynyddol y DU i ddathlu cynnwys Archifau, Swyddfeydd Cofnodion Prydain ac Ystadfeydd Arbenigol.
Mae gan Geredigion berthynas hir gyda'r môr - mae arfbais y sir hyd yn oed yn cynnwys pysgodyn yn erbyn cefndir o'r tonnau i symboli'r diwydiant pysgota. Mae llongau adeiladu cychod, pysgota a masnachwyr a deithiodd y byd yn nodweddion pwysig i dreftadaeth y sir. Cynrychiolir pob un o'r rhain yn y casgliadau yn Archifdy Ceredigion.
Yn fwy diweddar, wrth i ochr y môr ddod yn gyrchfan i dwristiaid, cafodd cardiau post masnachol a ffotograffau preifat eu creu gyda delweddau di-ri eraill o'r môr a'r traeth. Mae llawer o'r rhain i'w gweld yn yr Archifau.
Yn ystod wythnos Archwilio eich Archif bu bron tri chant o bobl yn ymweld â'r Archifdy yn y bandstand. Fe wnaethant fwynhau sioe sleidiau o ffotograffau hanesyddol o bromenâd a harbwr Aberystwyth. Gwnaeth llawer o bobl sylwadau ar luniau o stormydd yn y 1890au a'r 1920au gan eu cymharu â thywydd heddiw.
Roedd myfyrwyr archif o Adran Rheoli Gwybodaeth, Llyfrgelloedd ac Archifau Prifysgol Aberystwyth yn curadu arddangosfa o ddelweddau ochr y môr gyda'u gwybodaeth eu hunain wedi'u harchwilio'n ofalus. ‘The Borth Sand Beast’ oedd y ddelwedd fwyaf poblogaidd, ond roedd pobl yn mwynhau’r holl luniau. Nododd llawer o bobl yr ‘ysbryd’ yn llun criw achub Bywyd Aberystwyth yn y 1930au.
Cafwyd saith darlith yn ystod yr wythnos ar bob math o bynciau gwahanol, gan archifwyr Helen Palmer ac Ania Skarzynska, a’r darlithydd gwadd Richard Ireland. Un noson, gwelwyd perfformiad bywiog o siantis y môr gan y band lleol The Hittites ac anogwyd cyfranogiad y gynulleidfa. Arweiniodd yr hanesydd lleol John Weston daith hanes gwych ar hyd y prom. Darparodd artistiaid lleol Jenny Fell ac Alison Hincks weithdai a chreu rhai toriadau lino hardd ar thema forwrol. Rhannodd pobl o Geredigion ac o bell eu hatgofion gyda staff archifau, wrth edrych ar y dogfennau a'r lluniau.
Dywedodd y Cynghorydd Ray Quant, Aelod o'r Cabinet â chyfrifoldeb dros Cyswllt Cwsmeriaid, “Da iawn i Archifdy Ceredigion sydd, yn flynyddol, yn trefnu digwyddiadau gwych i ddathlu hanes Ceredigion trwy rannu'r dogfennau pwysig hyn gyda'n trigolion. Cofiwch, mae Archifdy Ceredigion ar gael i bawb trwy gydol y flwyddyn - trigolion ac ymwelwyr fel ei gilydd.”
Mae wythnos Archwilio eich Archif yn gyfle i gwrdd â phobl newydd a'u cyflwyno i archifau gwych Ceredigion. Os na wnaethoch chi alw yn y Bandstand, mae croeso i bawb yn Archifdy Ceredigion, yn Neuadd y Dref yn Aberystwyth. Dyma gyfle i archwilio cofnodion hanesyddol y gorffennol. Gweler gwefan Archifdy Ceredigion am fwy o wybodaeth.
03/12/2018